MİLETOS – MİLET ANTİK KENTİ ÖRENYERİ

MİLET ÖRENYERİ TARİHİ

Düzenli bir planın uygulandığı kentleşmeye geçiş, Milet antik kenti kalıntılarından saptanabilmiştir. Eski bir liman kenti olan Miletos, İ.Ö. 494 yılında Lade Adası yanındaki deniz savaşında yenilgiye uğrayınca Persler tarafından bütünüyle yakılıp yıkılmıştı. Kentin yeniden kurulması Persler’in 479 yılında Plataiai’de yenilmesinden sonra Batı Anadolu’daki Pers boyunduruğunun kalkması sırasına rastlar.

Yerleşme bir yarımada üzerine kurulmuştur. Karaya bağlanan yerde yarımadaya giriş küçük bir tepe üzerinden korunur ki burası kentin Akropolis’i Kalabaktepe’dir.

Kentin 4 limanı vardı. Tiyatronun güneyinde kalan körfez en eskisidir.Bunun üstündeki derin körfez daha iyi korunabilen ve Helenistik çağda girişinde bulunan 2 aslan heykeli arasına bağlanan zincir ile kapatılabilen Aslanlı Liman’dır. Üçüncü liman yakınındaki tapınaktan dolayı Athena Limanı adı ile anılır. Adanın doğusundaki kumsal kıyı dördüncü liman olmuştur.

Miletos’un en eski yerleşme kalıntıları İ.Ö. 2.bine kadar geri gider. Bu zamana ait kalıntılara tiyatro ve Athena Limanı arasında rastlanmış ve yerleşmeyi çevrelediği sanılan 4 m. kalınlıkta duvarlar bulunmuştur.

İonialı göçmenlerin yerleştiği Miletos, Arkaik çağda aynı yerde gelişir ve Aslanlı Limanı da içine alır. Persler bu yerleşmeyi yıkmışlardır. Arkaik çağa ait yerleşmenin üzerinde ve daha geniş alanda kurulan yeni Miletos’da düzenli ızgara planı ortaya çıkmakta, Aslanlı Limanın yanında Buleuterion ve Güney Agora ile kent merkezi belirlenmektedir. Dinsel, ticaret ve yönetimle ilgili yapıların inşası uzun bir zaman süresi içinde uzanmakta ve önceden belirlenmiş kent planına uymaktadır.

Miletos’da güney agora meydanı doğu yanda önce açıktı, daha sonra bir galeriyle kapatılmıştır. İ.S. 1.yüzyılda inşa edilen anıtsal Agora Kapısı’nın mimari parçaları Berlin’e götürülmüş ve yeniden kurularak arkeoloji müzesinde sergilenmektedir. Başlangıçta devlet agorası olan meydan, çarşıya dönüşmüştür.

Kentin eski kutsal yerlerinden biri olan Delfinion’un girişi de daha sonra Roma çağı agora kapısı ile kapatılır. Roma çağında hamam yapısının kurulması ile birlikte, gösterişli bir Nymfaion ve sütunlu cadde galerileri inşa edilmiştir.

Miletos liman kenti zamanla Menderes Irmağı’nın taşıdığı birikintilerle dolmuş ve kıyıdan uzaklaşmıştır. Lader adası ise denizden uzak, bugünkü karayolundan görülebilen Batmaz adındaki tepedir. Miletos kentinde Helenistik plandan Geç Roma Çağı içine kadar mimari gelişim izlenebilmekte ve düzlükte kurulmuş Antik Çağ yerleşmesi hakkında bilgi edinilebilmektedir.

Milet Genel Planı

1) Tiyatro.Milet’in bu büyük tiyatrosu Türkiye’deki antik yapıların en etkileyicilerinden biridir.Friedrich Krauss, Helenistik Dönemde birbirini izleyen dört yapı evresi saptamıştır.Bugüne değin çok iyi korunmuş olan Tiyatronun Roma Çağı’nda 15000 den fazla oturma yeri vardı.

3,4) Helenistik dönemden kalma iki aslan heykeli, bugün de orijinal antithetik durumlarını korumakta ve liman girişinin her iki yanında apotropaik anlamda koruyuculuk görevlerini yapmaktadırlar.Başları limana doğru dönüktür.

24) Güney Agora

29) Stadyum,M.Ö. 150 yıllarında yapılmış ve Roma Çağı’nda değişikliğe uğramıştır.

30) Batı Agora.Milet’in olasılıkla Geç Helenistik Dönemde yapılmış en iyi Pazar yeridir.

31) Miletos Athena Tapınağı, M.Ö.5.yüzyılın ilk yarısına tarihlenir.

32) Kalabak Tepe.Alman arkeologlarının Arkaik Döneme değin kalıntılar buldukları yerlerden biridir.

33) Kutsal Kapı.

34) Milet kentini Didyma Tapınağı’na bağlayan kutsal yol.