Artemision Artemis Tapınağı
Artemision Artemis Tapınağı Lydia Kralı Kroisos yaptırmıştır. 120 yıllık bir projenin eseridir. Dünyanın yedi harikasından biridir.
Efes Artemision, Artemis Tapınağı’nın temelleri incelendiğinde M.Ö. 7. yüzyıla kadar gittiği görülmektedir. Bu Tapınak tanrıça Artemis’e ithafen yapılmıştır. Zamanında tamamen mermerden oluşmaktaydı. Lidya Kralı Kroesus tarafından yaptırılan yapı, Antik Yunan mimarı Chersiphron tarafından tasarlanmış ve o dönemin en iyi usta ve heykeltıraşları Pheidias, Polycleitus, Kresilas ve Phradmon tarafından yapılmış olan bronz heykellerle süslenmişti. Tapınak hem pazar yeri, hem de bir dini müessese olarak kullanılıyordu.
Aynı zamanda bu Tapınağın çevresinde bir sınır belirlenmiştir ve bu özerk bölge sınırları içinde devlet güçleri tutuklama dahi yapamıyorlardı. Bu adet daha sonraları orta çağ Avrupa’sında bazı bölgelerde Kilise geleneğinede geçmiş ve kilisenin koruması altında hiç kimse tutuklanamamıştır.
Dünyanın Yedi Harikasından Biri Artemision
Dünyanın yedi harikasını derleyen Sidon’lu Antipader Artemis Tapınağı için şöyle bir tarif yapmıştır:
Babil’in üstünde savaş arabaları için yol olan duvarı, Alpheus’daki Zeus heykelini, Babil’in Asma Bahçelerini gördüm. Güneşin Kolosusunu, yüksek Piramitlerin devasa işçiliğini, Mausolos’un engin mezarını gördüm.
Ama Artemis’in bulutlar üzerine kurulmuş evini gördüğümde, diğer tüm harikalar parlaklıklarını kaybetti. Dedim ki “İşte!, Olimpus’un dışında, Güneş hiç bu kadar büyük bir şeye bakmadı.
Sidon’lu Antipater, Yun. Antolojisi
Dünyanın yedi harikasından biri olan bu Artemis Tapınağı M.Ö. 21 Temmuz 356’da adını ölümsüzleştirmek isteyen Herostratus adlı biri tarafından yakılmıştır.
Artemis’in o gece Büyük İskenderin doğuma tanıklık etmek için Makedonya’da olduğu için, kendi tapınağını koruyamamadığı söylendiği için Büyük İskender Anadolu’yu fethettiği ve Efes‘e geldiği dönemde Artemis Tapınağının yeniden inşası için yarıdım teklif ettiysede kibarca reddedilmiştir.
Artemis kendi tapınağını onun yüzünden koruyamadığını öne sürmüş ve yardım teklif etmiştir. Kendisinide bir tanrı olarak Artemis ile birlikte bu tapınakta anılmasını ve ona da dua edilmesini ön koşulu sunduğundan bu Efeslilerin hiç hoşuna gitmemiştir.
Cevaben ona “Sizin gibi bir Tanrıya başka tanrılara tapınak yaptırmak yakışmaz” diyerek karşı çıkmışlardır.
Bu cevabın üzerine o da Artemisin ikiz kardeşi olan Didim’deki Apollon Tapınağını tekrar inşaasına karar vermiştir.
Artemision Artemis Tapınağı ise tanrıçanın sadık müritleri 262 yılına kadar her hasardan sonra yılmadan restore etmeye devam etmişlerdir. Ancak 262 yılında artık müritlerin çoğu Vaftiz olup Hristiyan olduğu için tamir edecek kimse kalmamıştır. Günümüzde ise yerini sadece bir tek sütün sayesinde belirleye biliyoruz.
